Choć część seniorów otrzymała już podwyższone przelewy pod koniec lutego, to formalnie waloryzacja emerytur i rent rusza od soboty. W tym roku wskaźnik wynosi 5,5 proc. Na pierwszy rzut oka to dużo mniej niż rok temu, gdy było to 12,12 proc. oraz 14,8 proc. sprzed dwóch lat. Ale gdy przyjrzymy się głębiej, to okaże się, że paradoksalnie tegoroczne 5,5 proc. wypada lepiej niż waloryzacje z poprzednich lat. Jak to możliwe? Już tłumaczymy.
Tegoroczna waloryzacja emerytur i rent wynosi 5,5 proc.
Marcowe świadczenia będą już wyższe. Część seniorów, którzy zazwyczaj pieniądze dostają pierwszego dnia miesiąca, powinna już nawet otrzymać przelewy z ZUS
W poprzednich latach waloryzacja wynosiła 14,8 (w 2023 r.) i 12,12 (w 2024 r.) proc.
Paradoks polega jednak na tym, że tegoroczne 5,5 proc. może realnie dać emerytom więcej niż kilkanaście procent sprzed 12 i 24 miesięcy. Wszystko przez inflację
W połowie lutego rząd ogłosił, że wskaźnik waloryzacji w tym roku wynosi 5,5 proc. Dla porównania: w 2023 r. sięgnął on rekordowych 14,8 proc., a rok później emeryci otrzymali 12,12 proc. podwyżki.
Powodem takiego stanu rzeczy jest oczywiście inflacja, która w poprzednich latach była po prostu wyższa. Jednak konstrukcja wskaźnika sprawia, że tegoroczne podwyżki mogą realnie być dla seniorów wyższe niż te sprzed roku czy dwóch. Czyli mówiąc prościej: 5,5 proc. może być paradoksalnie większe niż 12 czy nawet 14 proc.
Wszystko za sprawą mechanizmu, w jaki tworzony jest wskaźnik waloryzacji. Opiera się on przede wszystkim o inflację emerycką (lub ogólną, jeżeli ta była wyższa).
Ale jest też drugi element, w tym przypadku kluczowy. To 20 proc. realnego wzrostu wynagrodzeń w poprzednim roku.
W 2024 r. realny wzrost wynagrodzeń był wyjątkowo wysoki i wyniósł 9,5 proc. Z jednej strony dlatego, że pracodawcy wciąż dość chętnie godzili się na podwyżki, z drugiej zaś: inflacja wyraźnie odpuściła.
5,5 wyższe niż 14,8. Jak to możliwe?
Wróćmy więc do waloryzacji. Według danych GUS w 2024 r. wyniosła ona 3,6 proc. Do tego dochodzi jedna piąta (czyli wspomniane wyżej 20 proc.) z 9,5-proc. wzrostu realnych wynagrodzeń, czyli dokładnie 1,9 proc. Razem daje to 5,5 proc.
Można więc wysnuć wniosek, że emeryci dostaną podwyżkę o 1,9 proc. wyższą od zeszłorocznej inflacji. Waloryzacja nie tylko zrekompensuje więc wzrost cen, ale też da coś ekstra. Realnie więc seniorzy zyskają niespełna 2 proc.
W poprzednich latach tak dobrze nie było. W 2024 r. waloryzacja co prawda wyniosła 12,12 proc., ale składało się na nią aż 11,9 proc. inflacji emeryckiej i 0,22 proc. wzrostu płac. Realny zysk seniorów? Ledwie 0,22 proc. Pozostałą część podwyżki pochłonęły rosnące w 2023 r. ceny.
Rok wcześniej sytuacja była jeszcze bardziej jaskrawa. Waloryzacja wyniosła rekordowe 14,8 proc. Brzmi imponująco, prawda? Jednak gdy zajrzymy głębiej, to wyjdzie nam, że podwyżki pokryły tylko wzrost kosztów życia seniorów. Nic ponad to. Inflacja w 2022 r. wyniosła bowiem dokładnie 14,8 proc. A realne wynagrodzenia zamiast rosnąć, to spadły o 2,1 proc.
Gdy cofniemy się jeszcze dalej, to okaże się, że w ostatnich latach rzadko kiedy realny wzrost świadczeń emerytów i rencistów dorównywał temu, co otrzymają w tym roku. 1,9 proc. ponad inflację dostali w 2022 r., ale w latach 2016-2021 było to odpowiednio:
1,14 proc. (w 2015 r. mieliśmy w Polsce deflację),
1,04 proc. (w 2016 r. również mieliśmy w Polsce deflację),
0,68 proc.,
1,06 proc.,
0,96 proc.,
0,34 proc.
Wychodzi więc na to, że emeryci realnie w tym roku dostali podwyżkę najbardziej odczuwalną od lat (tyle samo, co w 2021 r.).
Warto jednak podkreślić, że seniorzy podwyżki otrzymują nie od początku roku, ale dopiero od marca, czyli z dwumiesięcznym opóźnieniem. To dużo czasu. Gdybyśmy chcieli odnieść sytuację do inflacji w lutym, to wyglądałaby ona prawdopodobnie inaczej. GUS jednak nie opublikował jeszcze szacunku inflacji za luty 2025 r. Można jednak domniemywać, że będzie ona wyższa niż zeszłoroczne 3,6 proc. (w styczniu przekroczyła 5 proc.) W efekcie realny wzrost świadczeń nie będzie już aż tak imponujący.
Waloryzacja 2025 r. Tak wzrosną świadczenia
W tym roku seniorzy dostaną podwyżkę w wysokości 5,5 proc. Co to oznacza dla konkretnych świadczeń? Prezentujemy to w poniższej tabeli.
